صندوق سرمایهگذاری اختصاصی بازارگردانی یکی از تجربههای موفق دنیا در حوزه سرمایهگذاری است که در کشورهای مختلف اجرا میشود. هدف این صندوق جمع کردن سرمایۀ سرمایهگذاران حقوقی و خرید و فروش اوراق بهادار در چارچوب آن اوراق و مطابق با امیدنامه است.
صندوقهای بازارگردانی برای دور کردن بازار سرمایه از نوسانات شدید به وجود آمدهاند تا سهام را متعادل نگه دارند و مانع از ایجاد صف خرید و فروش شوند و در عین حال ارزش سهام را به ارزش ذاتی آن نزدیک کنند. بنابراین صفهای خرید و فروش بیمورد از بین میروند و به روان شدن معاملات کمک میکنند که در نتیجه آن، قدرت نقدشوندگی سهام بالا میرود و از دست کاری قیمت سهام توسط برخی سودجویان بازار جلوگیری میشود.
هدف از تشکیل صندوق، جمعآوری سرمایه از سرمایهگذاران و خریدوفروش اوراق بهادار در چارچوب تعهدات بازارگردانی آن و کسب منافع از این محل است. همچنین در صورتیکه صرفه و صلاح صندوق ایجاب کند، صندوق در قبال دریافت کارمزد در تعهد پذیرهنویسی یا تعهد خرید اوراق بهادار موضوع بازارگردانی مشارکت کرده که در این صورت وجوه جمعآوریشده و سایر داراییهای صندوق، پشتوانۀ این تعهد خواهد بود با توجه به پذیرش ریسک مورد قبول، تلاش ميشود، بیشترین بازدهی ممکن نصیب سرمایهگذاران گردد. انباشته شدن سرمایه در صندوق، مزیتهای متعددی نسبت به سرمایهگذاری انفرادي سرمایهگذاران دارد: اولاً هزینه بهکارگیری نیروهای متخصص، گردآوري و تحليل اطلاعات و گزينش سبد بهینه اوراق بهادار بین همه سرمایه گذاران تقسيم ميشود و سرانه هزینه هر سرمایهگذار کاهش مییابد. ثانياً، صندوق از جانب سرمایهگذاران، کلیه حقوق اجرايي مربوط به صندوق از قبيل دريافت سود سهام و كوپن اوراق بهادار را انجام ميدهد و در نتيجه سرانه هزینه هر سرمایه گذار برای انجام سرمايهگذاري کاهش مییابد. ثالثاً، امکان سرمایهگذاری مناسب و متنوعتر داراییها فراهم شده و در نتیجه ریسک سرمایه گذاری کاهش مییابد.
صندوق میتواند مازاد منابع خود را در داراییهای مالی واجد شرایط زیر سرمایهگذاری نماید:
اوراق مشارکت، اوراق اجاره و اوراق بهادار رهني و ساير اوراق بهادار با درآمد ثابت که دارای تمامي شرايط زير هستند، سرمایهگذاری نماید:
الف- مجوز انتشار آنها از سوي دولت، بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران يا سازمان بورس و اوراق بهادار صادر شده باشد.
ب- سود حداقلي براي آنها مشخص شده و پرداخت اصل سرمایهگذاری و سود آنها تضمین شده یا برای پرداخت اصل و سود سرمایهگذاری وثایق کافی وجود داشته باشد.
ج- در یکی از بورسها پذیرفته شده و معاملات ثانویه آنها در بورس امکانپذیر باشد.
گواهيهاي سپرده منتشره توسط بانکها يا مؤسسات مالي اعتباري داراي مجوز از بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران.
هر نوع سپردهگذاري نزد بانكها و مؤسسات مالي اعتباري داراي مجوز از بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران.
صندوقهای بازارگردانی مقداری از سهام شرکتهایی که در بازار سرمایه فعال هستند را در اختیار دارند و با آنها خرید و فروش انجام میدهند. البته هدفشان از این خرید و فروش، متعادل نگه داشتن ارزش سهام آن شرکت و جلوگیری از قفل شدن بازار آن بوسیله ایجاد صف خرید و فروش است. به همین دلیل کارمزد معاملات این صندوقها بسیار پایین است و سازمان بورس برای حمایت از آنها، در کارمزد معاملاتشان 80 درصد تخفیف داده است.
مطابق ماده ۳۳ قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر، تمام نقل و انتقالات اوراق بهادار که توسط بازارگردانان دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار انجام میشوند، از پرداخت مالیات مقطوع نیمدرصد معاف هستند.
این صندوقها اصولا توسط خانوادهای از سهام که مرتبط به هم هستند ایجاد و توسط خود آنها اداره میشوند. این صندوقها با هدف سوددهی ایجاد نمیشوند اما نتیجهای که به دنبال دارند، سوددهی سهام شرکتهای حاضر در صندوق خواهد بود.
نقدشوندگی رکن بسیار مهمی در بازار سرمایهگذاری است، به همین دلیل برخی از شرکتها وارد صندوق های اختصاصی بازارگردانی میشوند تا خیالشان از جهت تامین نقدینگی مورد نیاز و نقدشوندگی سهامشان راحت باشد.
هرچند سرمایهگذاران این صندوقها فقط افراد حقوقی هستند، اما برای سرمایهگذاران حقیقی هم به طور غیرمستقیم مزایایی به همراه دارند. زیرا شرکتهایی که وارد این صندوقها میشوند سهام خود را در بازار بورس و برای افراد حقیقی ارائه دادهاند و چنانچه صندوق های بازارگردانی برای ثابت ماندن ارزش سهام این شرکتها تلاش کنند، سرمایهگذاران حقیقی هم از آن سود میبرند. از دیگر مزایای این صندوقها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
ارکان ادارهکننده صندوق شامل مجمع و مدیر صندوق وارکان نظارتی شامل متولی و حسابرس صندوق میباشد.
هزینههای سرمایهگذاری در صندوق به دو بخش تقسیم میشود. بخشی از این هزینهها از محل داراییهای صندوق پرداخت میشود و بدین علت، ارزش خالص داراییهای صندوق کاهش مییابد. کارمزد و حق الزحمه پرداختی به ارکان جزء این دسته از هزینهها میباشد. بخش دیگری از هزینهها، مستقیماً از سرمایهگذار اخذ میشود. کارمزد صدور و ابطال و جریمه ابطال در این بخش از هزینهها قرار میگیرد.
لیست شرکتهایی که بازارگردانی نماد آنها برعهده صندوق سرمایهگذاری اختصاصی بازارگردانی حکمت ایرانیان یکم میباشد به شرح زیر است:
ردیف | نام شرکت | نماد |
1 | بانک حکمت ایرانیان | حکمت |
2 | بیمه حکمت صبا | حکمت |
3 | اوراق مشارکت واسپاری حکمت ایرانیان | حکمت 01 |
4 | گسترش صنایع روی ایرانیان | فگستر |
5 | تولید و توسعه سرب و روی ایرانیان | ذفتوسا |
6 | آسان پرداخت پرشین | آپ |